10 lat na wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem

Na wczorajszym posiedzeniu Rady Ministrów zaaprobowany został projekt ustawy przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości a dotyczący wydłużenie czasu na wznowienie postępowania cywilnego zakończonego prawomocnym wyrokiem sądu. Dotychczasowy okres 5 lat był w wielu przypadkach zbyt krótki- szczególnie, gdy orzeczenie zostało zakwestionowane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka na podstawie niezgodności z Konwencją o Ochronie Praw Człowieka.

Dotychczas zdarzały się sytuacje kiedy Trybunał, po długotrwałym postępowaniu, otwierał swoją dcyzją drogę do złożenia skargi o wznowienie postępowania, jednak z uwagi na przekroczony termin 5 lat- takie żądanie nie mogło zostać uwzględnione. Ten problem zauważył Trybunał Konstytucyjny uznając art. 408 kodeksu postępowania cywilnego, który po upływie pięciu lat po uprawomocnieniu się wyroku nie pozwala żądać wznowienia postępowania (poza nielicznymi wyjątkami) za niezgodny z Konstytucją. Trybunał podkreślił przy tym, że nie może dochodzić do sytuacji, kiedy pomimo słuszności skargi obywatela, nie ma on żadnej możliwości ponownego zbadania sprawy. Przyjęte nowe rozwiązanie ma zapewnić skuteczną ochronę prawną wszystkim poszkodowanym przez organy wymiaru sprawiedliwości obywatelom.

Zmiana nie odnosi się jedynie do postępowań uznanych za nieważne przez Trybunał Praw Człowieka.  Wprowadzenie dłuższego terminu jedynie w odniesieniu do spraw, którymi zajmował się Europejski Trybunał Praw Człowieka doprowadziłoby bowiem do niespójności systemu prawnego. Wszędzie tam, gdzie obecnie obowiązuje termin 5-letni, zostanie on prolongowany do 10 lat.Przyczyną żądania wznowienia postępowania może być również m.in oparcie wyroku na fałszywym dokumencie, obecność osoby nieuprawnionej w składzie sądu czy brak odpowiedniej reprezentacji strony podczas postępowania.

Nowy dziesięcioletni termin będzie miał zastosowanie w sprawach, w których do dnia wejście w życie nie minął poprzednio obowiązujący termin 5 lat od uprawomocnienia się orzeczenia.